1826 yılında İngiliz eczacı John Walker, sürtünme kibritini icat ettiğinde, kibritlerin başarıyla yanabilmesi için çeşitli elementlere ihtiyaç duyulduğunu keşfetti. Sürtünme kibritleri, iki yüzeyin birbirine sürtülmesiyle küçük bir alev yaratır. Bu gerçeği keşfeden Walker, kimyasal bir çözeltiyle kaplı kibriti şöminesine düşürdükten sonra alev aldığını gördü. Bu pratik uygulamayı fark ettikten sonra kibrit satmaya başladı.
Kibrit başlığındaki beyaz fosfor, sürtünme sonucu başka bir madde olan potasyum kloratı ateşlerken, kibritin kendisini yakacak kadar yavaşça yanmasını sağladı. Ancak beyaz fosfor, özellikle kullanıldığı fabrikalardaki işçiler için uçucu ve tehlikeli bir madde olarak ortaya çıktı.
1850’lerin başlarında başka bir İngiliz olan Arthur Albright, güvenli kibritleri icat etti. Albright’ın kibritleri, kibritin kendisinde beyaz fosfor yerine daha az patlayıcı bir kırmızı fosfor kullanılıyordu.
Bu daha güvenli ateşleme yöntemi hızla popüler oldu. 1853 yılında Amerikalı Edward Tatnall, yeni kibritleri duydu ve Diamond Match Co.’yu Delaware’nin Wilmington şehrinde kurdu. Diamond, 1800’lerin sonlarına kadar Amerika Birleşik Devletleri’ndeki en büyük kibrit üreticisi olacak ve bugün hala bu unvanı elinde tutmaktadır.
Bu özel türdeki kibrit yapımında potasyum klorat ana bileşen haline geldi. Bu madde, eski zamanlarda iç kara denizlerin ve okyanusların kuruması sonucu geride kalan tuzlardan oluşan potas cevherinden elde edilir.
Potas madenciliği hala büyük bir endüstri olarak devam etmektedir ve Kanada dünyanın en büyük üreticisidir. Bu madde, çoğunlukla gübre için kullanılır ve kibritler de dahil olmak üzere çeşitli diğer amaçlar için yaklaşık% 15’i kullanılır.
Çalışma alanı olarak kelp alanlarında devam eden kelp madenciliği, 1719 yılından beri bilindiği gibi, İskoçya’nın kuzey Orkney Adaları’ndaki denizin dışında kelp yataklarının ve kelpin potas haline dönüştürüldüğü alanlarda kullanılmıştır.
Erken 1900’lerde potas talebinin artmasıyla birlikte üreticiler alternatif kaynaklara yönelmeye başladılar. Almanya, potasın ana kaynaklarından biri olmasına rağmen, I. Dünya Savaşı’nın başlaması ve Almanya’nın ABD’ye potas satışlarına getirdiği ambargo ile bu kaynak kapandı.
Diamond Match Co., kelp sürecini kullanma fikrine kapılmıştı ve bir dönüşüm tesisi inşa etmek için araştırmalara başladı. Zaten kuzey California’daki Chico’da bir fabrikası bulunan şirket, kelp tesisini eyalette inşa etmek mantıklıydı.
Doğal raflarda duran çırpı yüklü gemiler, Diamond Match tesisi. Stereofoto kartından alınan görüntü, yaklaşık 1916-19. (Fotoğraf: Meriam Kütüphanesi Özel Koleksiyonlar Departmanı, California State University, Chico.)
Diamond Match tesisinin tuz panoları. Stereofoto kartından alınan görüntü, yaklaşık 1916-19. (Fotoğraf: Meriam Kütüphanesi Özel Koleksiyonlar Departmanı, California State University, Chico)
Diamond Match tesisindeki konveyör bantı. Stereofoto kartından alınan görüntü, yaklaşık 1916-19. (Fotoğraf: Meriam Kütüphanesi Özel Koleksiyonlar Departmanı, California State University, Chico)
Diamond kibrit kutusu fotoğrafı (Sam Gnerre, The Press-Telegram/SCNG)
Şirket, Malaga Koyu’ndan San Pedro setine kadar yaklaşık on milden uzanan büyük denizdeki kelp yataklarının iyi bir hammadde kaynağı sunduğuna karar verdi.
Şirket temsilcileri, Şubat 1916’nın başlarında, açık denizlerden toplanan kelpi Güney California’da potas haline dönüştürecek bir tesis inşa edeceklerini duyurdu. İlk olarak Long Beach’te planlanan tesis, şirketin Salt Lake tren hattı üzerinde Los Angeles Limanı’nın Doğu Havzası’nın hemen kuzeyinde bir yer seçti.
Tesis, Haziran 1916’nın başlarında açıldığında, 60-100 işçi istihdam ediyordu. Avrupa’da I. Dünya Savaşı’nın başlaması, potas fiyatlarını artırdı çünkü onun türevlerinden birkaçı mühimmat yapmak için kullanılıyordu. Benzer birkaç tesis zaten Long Beach yakınlarında inşa edilmişti.
Joe Fellows Yat ve Launch Şirketi, ham maddeyi toplamak için Diamond için bir deniz kelp toplama teknesi inşa etmekle görevlendirildi. 1917 yılında Fellows, Diamond için 60 fitlik bir süngerbob ve ham madde taşıyan bir tekneden oluşan iki tekne inşa etti ve bir kelp hasatçısına daha geniş bir ek ekledi.
Ne yazık ki Diamond ve diğer kelp fabrikaları işleten şirketler için, potas piyasası II. Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle birlikte çöktü. Almanya tekrar piyasaya girdi ve mühimmat fabrikalarının talebi düştü.
1918 Noelinden birkaç gün önce, Diamond Match, Wilmington tesisi kapandığını, tüm çalışanlarını serbest bıraktığını ve tesisin de söküm sürecinde olduğunu duyurdu. Tesisin yerel ekonomiye büyük bir katkı sağlamadığı ortaya çıktı, çünkü işçilerin çoğu Long Beach’te yaşıyordu.
Benzer bir zamanda Hercules Powder Tesisi olarak bilinen başka bir büyük kelp dönüşüm tesisi de kapanmıştı. Bu tesis, o zamanlar eyalette faaliyet gösteren 11 tesisin en büyüğüydü.
Eskiden hareketli bir yeni endüstri olan kelp dönüşümü, 1920 yılında neredeyse kapanmış durumdaydı. Diamond Match tesisinden ekipman ve tekne, San Francisco merkezli Crowley Launch & Tugboat’a satıldı.
Ocak 1920’de, Bunn Lumber Şirketi, operasyonlarını eski Diamond Match tesisi içine taşıyacağını duyurdu ve şirketin liman bölgesindeki kısa süreli varlığı sona erdi.
Potas elde etmenin en yaygın yöntemi hala maden madenciliğidir, ancak deniz yosunlarından yapılan gübreler makul bir alternatif sunar. Ayrıca, Gürcistan’ın Roswell şehrindeki Royal Oak Enterprises’a ait olan Diamond Match Co., yılda yaklaşık 12 milyar kibrit üreterek ABD’nin en büyük kibrit üreticisi konumunu korumaktadır.
Makaleye dayanarak aşağıdaki SSS bölümünü sunabilirim:
1. Kibritler nasıl icat edildi?
Kibritler, 1826 yılında İngiliz eczacı John Walker tarafından icat edildi. Walker, sürtünme kibritlerinin yanması için kimyasal bir çözeltiye ihtiyaç olduğunu keşfetti ve bu keşiften sonra kibritleri satmaya başladı.
2. Kibritlerin içeriğinde neler var?
Kibrit başlığında beyaz fosfor ve potasyum klorat bulunur. Sürtünme sonucu beyaz fosforlu kibritler potasyum kloratı ateşlerken, kibritin kendisini yavaşça yakmasını sağlar.
3. Güvenli kibritler nasıl icat edildi?
1850’lerin başlarında İngiliz biri olan Arthur Albright, daha az patlayıcı bir kırmızı fosfor kullanarak güvenli kibritleri icat etti. Bu yeni ateşleme yöntemi hızla popülerlik kazandı.
4. Kelp nedir ve nasıl kullanılır?
Kelp, deniz yosunu olarak bilinen bir bitkidir. Kelp, içerdiği potasyum ile gübre üretiminde yaygın olarak kullanılır. Ayrıca Diamond Match Co. gibi kibrit üreticileri tarafından da kullanılır.
5. Potas nasıl elde edilir?
Potas genellikle maden madenciliği yoluyla elde edilir. Potas cevheri, iç kara denizlerin ve okyanusların kuruması sonucu geride kalan tuzlardan oluşur. Kanada, dünyanın en büyük potas üreticisidir.
6. Kelp dönüşüm tesisleri neden kapatıldı?
Potas talebinin azalması ve II. Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle birlikte potas piyasası çöktü. Bu nedenle kelp dönüşüm tesisleri kapatıldı ve endüstri giderek yok olmaya başladı.
Belirli terimler veya jargonlar için aşağıdaki tanımları sunabilirim:
1. Sürtünme kibriti – İki yüzeyin birbirine sürtülmesiyle ateş alan kibrit.
2. Beyaz fosfor – Kibrit başlığındaki bir madde olan ve potasyum kloratı ateşleyen bir kimyasal bileşik.
3. Potasyum klorat – Kibrit başlığında bulunan ve beyaz fosfor ile reaksiyona girerek kibritin yavaşça yanmasını sağlayan kimyasal bileşik.
4. Kırmızı fosfor – Güvenli kibritlerde kullanılan, daha az patlayıcı bir kibrit başlığındaki kimyasal bileşik.
5. Kelp – Deniz yosunu olarak bilinen bitki türü.
6. Potas – Gübre ve çeşitli endüstrilerde kullanılan bir kimyasal element.
Önerilen ilişkili bağlantılar:
1. Diamond Brands
2. Kelp hakkında daha fazla bilgi
3. Potas hakkında daha fazla bilgi